Tawantinsuyu: The Inca Empire

De titel van het spel is niet eenvoudig uit te spreken. Aangezien het spel zich afspeelt in de oude wereld van het Inca rijk is dat niet meer dan vanzelf sprekend. Tawantinsuyu betekend eigenlijk 'Koninkrijk van de 4 delen', of 'de 4 die samen komen'. 

Er zijn in dit spel meerdere paden om tot de overwinning te komen, en met meerdere bedoel ik eigenlijk heel veel. Na het lezen van de handleiding kan je misschien wat overdonderd zijn, maar dit is dan ook een spel voor de veelspelers. Tawantinsuyu is een voor een deel een worker-placement spel voor 1 tot 4 spelers die een waaier van acties voorgeschoteld krijgen. Het belangrijkste onderdeel van het spelbord in de tempel met daarrond landschappen. Op die tempel vinden we 6 god symbolen, die elk eigen acties hebben.

Grondstoffen bestaan uit aardappelen, steen, mais en goud. Het goud kan je als eender welke grondstof gebruiken. Al het spelmateriaal wordt naast het spelbord klaar gezet, zoals de god en leger kaarten, de gebouwen, de tapijten en de kleine en grote god tegels. Elke speler krijgt een 2 werkers die uit een zak getrokken worden. Die werkers bestaan uit blauwe mannetjes - architecten, gele mannetjes - koeriers, witte mannetjes - priesters, rode mannetjes - strijder en de groene, een ambachtsman. Verder krijgen de spelers nog 2 stenen, en een start tapijt. Tot slot krijgt iedereen speler nog 8 god kaarten. Daarvan mag je er 5 direct open spelen om de grondstoffen te ontvangen die er onderaan opstaan. De andere 3 neem je op hand. De hogepriesters van de spelers worden op een god symbool naar keuze in de tempel gezet, en daarna kan er gespeeld worden.

Het spel zal uit 3 rondes bestaan. Hoe lang een ronde gaat duren is niet op voorhand geweten. Er staan namelijk een aantal werkers in een dorpje, en zolang dat die werkers daar niet verdwenen zijn, gaat de ronde verder. Na elke ronde is er een festival, waarbij er een puntentelling is. Helemaal op het einde is er nog een eindtelling.

Tijdens een speelbeurt heb je de keuze uit 2 opties :
- Je plaatst één van je werkers op het spelbord, waarvoor je een kaart moet spelen met hetzelfde symbool waarop je die werker zet, of betaald met 1 goud om een werker op eender welk symbool te zetten)
- Je mag 2 verschillende acties uitvoeren met je hogepriester. Hier heb je de keuze uit 4 mogelijkheden : de hogepriester bewegen, bidden, trainen en aanwerven.
Op het einde van je spelbeurt heb je de mogelijkheid om een nieuwe mannetjes uit het dorp te kopen voor 1 aardappel of 1 mais per stuk. Wel opletten want op het einde van een beurt mag je maar 2 mannetjes in je bezit hebben.

Bij de start van het spel heb je nog geen idee hoe te spelen, en probeer je maar wat. Maar eenmaal je het plaatsen van de werkmannetjes onder de knie hebt, zullen de mogelijkheden voor je zichtbaar worden.

Het effectief plaatsen van een mannetje op het speelbord is afhankelijk waar je die gaat zetten. Plaats je die in hetzelfde gebied als waar je hogepriester staat, dan kost je dit niets. Plaats je die op een naburig gebied, betaal je een mais of een aardappel. Plaats je die nog verder weg, betaal je nog meer. Ook in de hoogte moet je rekening houden. Zet je een mannetje op een niveau lager, en er is nog geen trap gebouwd, betaal je daarvoor extra. Is er al wel een trap, moet je daarvoor niet betalen.

Eenmaal een werker geplaatst is, kan je 1 van de 3 aangrenzende acties uitvoeren. Heb je een groene of een blauwe werker op een plaats gezet met dezelfde kleur, mag je 2 aangrenzende acties uitvoeren. Plaats je een rode werker, mag je een aangrenzende werker bij jou nemen als dat geen andere rode is. Een gele werker zorgt ervoor dat je korting krijgt indien je plaatsingskosten moet betalen, en levert je ook een extra actie op als hij als eerste in een segment wordt geplaatst. Tot slot is er nog de witte werker die voor 1 aardappel een extra actie kan kopen. Zet je een werker naast een andere werker van dezelfde kleur, krijg je ook een extra actie, en dat is cumulatief bij meerdere aangrenzende werkers. Je merkt wel dat er een waaier aan combinaties en mogelijkheden zijn, en dat is nog maar alleen om je werkers te plaatsen.

De acties die de werkers kunnen doen bestaan uit :
- grondstoffen nemen, zo veel als er afgebeeld staan.
- een standbeeld bouwen :  op een standbeeld staat ook 1 van de 6 verschillende symbolen. Heb je zo een klein of een groot standbeeld gebouwd, komt deze voor jou te liggen. Plaats je nu een werker op een plaats met dat symbool, ontvang je als extra de grondstoffen die onderaan de plaatsingskaart staat afgebeeld. Mooi meegenomen. En daarbij levert het bouwen van de standbeelden ook nog eens punten op. En als ik ook nog eens zeg dat je later met een hogepriester actie de standbeelden kunt inleveren om op een spoor verder te gaan waarmee je nog grondstoffen en punten kunt krijgen, is dit een no-brainer om te bouwen.
- een trap bouwen : lever 3 stenen in en bouw een trap in de tempel, waardoor je niet moet betalen om je mannetjes op dat lager niveau in te zetten. Gebruiken andere spelers je trap, scoor je een punt. Bij het bouwen ontvang je ook nog punten en grondstoffen.
- een gebouw zetten : kies uit de openliggende gebouwen, betaal de kosten, en plaats het gebouw voor je op tafel. Op het einde van het spel zijn actieve gebouwen 2 punten waard. Er zijn ook gebouwen die altijd open liggen, en dat voordeel kan je altijd gebruiken, maar die leveren geen punten op het einde.
- een tapijt aankopen : trek 3 tapijt tegels, kies hoeveel je er wilt houden, betaal daarvoor de kosten in mais, en puzzel de tapijten voor je op tafel. In 1 rij mogen geen 2 tapijten van hetzelfde motief liggen. Probeer tapijten met hetzelfde symbool tegen mekaar te leggen, dat kan later voordelen opleveren. Hoe langer de rij, hoe meer punten op het einde.
- handelen : je krijgt de grondstoffen van je tapijten voor overeenkomstige symbolen.
- trainen : trek 2 legerkaarten, bekijk ze en 1 mag je bijhouden. Op deze kaarten staan 1 of 2 soldaten, en die komen mee op hand. Je mag ze ten alle tijden afgeven om die grondstoffen te ontvangen, of je kan ze bewaren voor latere acties.
- produceren : krijg de inkomsten van 1 actief gebouw.

Dat zijn een heleboel acties die je met je werkmannen kunt uitvoeren. Echter als dit alles je niets zegt, kan je voor de 2e mogelijkheid gaan, en dat zijn 2 verschillende acties met je hogepriester uitvoeren.
Zijn acties zijn :
1) beweeg 1 of 2 vakjes met de hogepriester volgens de richting van de pijlen, en als je past, dan mag je een goud pakken, of je voert de actie uit waar je bent gestopt en neemt geen goud. Die acties zijn :
    - aanbidden : alle spelers mogen hun standbeelden wegdoen om te stijgen op het tempel spoor.
    - offeren : geef mais af om verder te gaan op het tempel spoor.
    - verjongen : betaal om je niet actieve gebouwen en/of leger kaarten terug te activeren met mais.
    - verover : kies een mannetje uit het dorp en zet deze in de gevangenis. Betaal 1 aardappel per legerkaart die je open wilt spelen. Met deze legerkaarten kan je een actie kiezen op 4 verschillende plaatsen om punten te scoren, of grondstoffen of andere zaken te verkrijgen. Je betaald met soldaten door ze te deactiveren (omdraaien) of door ze te doden (uit het spel te halen).
     - produceren : krijg de grondstoffen van je gebouwen en maak ze inactief.

2) bidden : neem 2 god kaarten
3) trainen : trek 2 legerkaarten, bekijk ze en 1 mag je bijhouden.
4) aanwerven : neem een werker uit het nomaden kamp, en vul terug aan vanuit de zak.

Helemaal op het einde van je beurt, onafhankelijk of je een werker geplaatst hebt of iets met je hogepriester hebt gedaan, mag je nog een mannetje uit het dorp kopen voor een mais of aardappel. Neem je het laatste mannetje, scoor je punten en trigger je het festival, een tussen telling. Een belangrijk aspect daarbij is dat je per god kaart op hand je 1 aardappel moet betalen. Kan je dat niet, verlies je 2 punten per kaart ! Alles wordt nu terug klaar gemaakt voor de volgende ronde, tenzij dat dit al de derde ronde was.

Je merkt dat dit een spel is voor spelers die van wat meer diepgang en uitdaging houden. De speluitleg duurde in ons geval een klein uurtje, het spelen een goede 2 uur. Er is een zondvloed aan keuze mogelijkheden, dus je kan zo goed als elk spel een andere strategie gaan toepassen. De solo variant, want je kan dit ook alleen spelen, hebben we nog niet kunnen uitproberen. Het spelmateriaal is eenvoudig maar zeer degelijk en overzichtelijk. De vormgeving is zeer net netjes en bracht ons terug in de sfeer van onze rondreis doorheen Peru. Tawantinsuyu is een echte breinbreker, en een eerste spelletje kan je best beschouwen als een kennismakingsspel. Leg het daarom meerdere keren op de speeltafel, we kunnen het je alleen maar aanraden. Laat de serieuze handleiding en de vele symbolen je niet afschrikken.

Dit spel werd geschonken door Board & Dice en is vanaf april te spelen bij Het Geel Pionneke.
Tawantinsuyu: The Inca Empire is te koop bij spelmagazijn.be met 10% korting voor de leden.

Aantal spelers : 1 - 4
Leeftijd : vanaf 14 jaar
Speelduur : 1 - 2 uur