Endless Winter - Überlebe die letzte Eiszeit

 

Endless Winter verwijst naar de laatste IJstijd, toen de primitieve stammen met hun beperkte middelen de barre leefomstandigheden moesten trotseren. Maar door nieuwe opgedane kennis van generatie tot generatie door te geven en uit te breiden slaagden zij erin deze moeilijke periode te overleven. In dit spel zal je dus je troep moeten begeleiden over verschillende ontwikkelingspaden om zo de meest succesvolle stam te worden.

Je zou het niet zeggen als je de doos uitpakt, maar een ruime tafel is alvast een noodzaak. Je begint met het eerder kleine hoofdbord, waarop het scorespoor is terug te vinden, alsook het rondespoor, het volgordespoor, de actiekolommen en een etalage voor de heilige stenen. Onder het bord komen 3 rijen van 5 posities voor kaarten: 5 stapels extra stamleden, 2 stapels cultuurkaarten van niveau 1 en 2, en de resterende 8 posities worden opgevuld met open gelegde cultuurkaarten. Naast deze kaarten komt het totembord waar je links kan groeien op het offerspoor en rechts op het erespoor. Verder moet je nog ruimte voorzien voor het territorium waarover je stam zich zal verspreiden. Dit bestaat uit een centrale hexagonale tegel waarrond random een gebied wordt uitgelegd van 18 tegels van 6 verschillende gebiedstypes. Volledig random is het eigenlijk niet, er zijn een paar regels aan verbonden om een soepel spelverloop te bevorderen. Dan is er nog een zone waar je megalieten zal bouwen. Deze wordt gevormd door 4 tegels (met elk 8 vakjes) die in een bepaald patroon worden gelegd, naar keuze volgens de handleiding en het aantal spelers. Ten slotte is er nog het jachtbord waarop een trekstapel van dierkaarten komt te liggen en met ruimte voor 6 opengelegde kaarten.

 Oef, dat was al een hele boterham, maar toch zijn we er nog niet! Nee, dit was enkel het gemeenschappelijke speelveld. Iedereen heeft namelijk nog een persoonlijk spelbord waarop je grondstoffen worden bijgehouden alsook je verschillende bouwelementen (tenten, dorpen, megalieten). En rond dat bord komen je kaarten te liggen. Links je trekstapel, rechts je aflegstapel, bovenaan je gespeelde kaarten, onderaan je gevangen dierkaarten. Dan nog links onderaan je stamhoofdkaart en rechts onderaan je grafsteenkaart, waaronder je geofferde kaarten bewaart. Zo, dat was het ongeveer qua opstelling. Ik hoop dat het ondertussen wel duidelijk is dat je redelijk wat plaats zal nodig hebben.

Nadat iedereen een stamhoofd heeft gekozen of gekregen (keuze uit 5) neemt hij de bijpassende figuur (een zeer mooie en gedetaillerde miniatuur overigens) en stamhoofdkaart. Deze is tweezijdig voor wat variatie, maar elke speler mag zelf een zijde (en bijhorende eigenschap) kiezen. Kies vervolgens een kleur en zet de figuur op het overeenkomstige voetje. Vervolgens ontvang je de 9 startkaarten en 2 gewone figuren (stamleden) van die kleur. Daarna wordt een startgrondstoffenkaart en een overzichtskaart uitgedeeld. De grondstoffenkaart geeft je beginpositie op je persoonlijk voedsel- en gereedschapsspoor, en welk extra stamlid en/of dier je uit de etalage mag nemen. Eventueel mag je ook al een tent plaatsen op de starttegel van het territorium. De overzichtskaart heeft ook een nummer, dat de initiële speelvolgorde bepaalt. Leg je token dus op de juiste positie op het volgordespoor. Hier hoort ook nog een bonus bij: de startspeler krijgt helaas niks, maar daarna is het respectievelijk voedsel, gereedschap en beide. Elke speler begint met 3 vaste kaarten en trekt nog 2 kaarten bij op hand. Hierna kan het spel beginnen.

 Een ronde bestaat uit 3 fases: een actiefase, een eclipsfase en een opkuisfase. In de actiefase gaan de spelers om en om een figuur inzetten op één van de actiekolommen en deze helemaal doorlopen. Hier wordt een vrij uniek principe toegepast. De eerste stap is een actie die onbeperkt mag uitgevoerd worden, zolang je ze kan betalen. De tweede stap is een actie die je slechts 1 keer mag uitvoeren, en de derde stap/actie is enkel voorbehouden aan de speler die als eerste de actiekolom heeft gekozen. De actie betaal je niet alleen met grondstoffen, maar meestal ook met arbeid. Die arbeid komt van handkaarten die je uitspeelt. Elk stamlid levert namelijk een bepaalde hoeveelheid arbeid, die 'geboost' kan worden als de actiekolom overeenkomt met zijn specialiteit. Eventueel kan je ook voedsel afgeven voor arbeid.

De 4 actiekolommen komen ruwweg overeen met een bepaalde zone van het speelveld. De eerste kolom focust bvb op je stamleden: 1) koop een extra stamlid direct op hand; 2) koop een extra stamlid (op aflegstapel) en begraaf een kaart; 3) vorder op een totemspoor en begraaf een kaart. Merk op dat het begraven van een kaart 2 doelen heeft. Enerzijds je deck uitdunnen zodat je goede kaarten sneller terugkomen, en anderzijds omdat het aantal begraven kaarten deel uitmaakt van de finale puntentelling. De tweede actiekolom speelt in op je ontwikkeling: 1) koop een cultuurkaart (op hand); 2) koop een heilige steen; 3) ontvang 1 voedsel en 1 gereedschap. Je hebt ruimte voor 3 heilige stenen en elke steen kan voor punten zorgen in de eclipsfase. De derde kolom zorgt ervoor dat je je gebied kan uitbreiden: 1) zet een tent of verplaats er één; 2) vervang 3 tenten in aangrenzende tegels door een dorp op het snijpunt; 3) zet een tent en verplaats een tent. De laatste kolom heeft betrekking op dieren: 1) kaarten in de etalage toevoegen en/of een dier vangen; 2) een gevangen dier slachten voor grondstoffen; 3) neem de bovenste dierkaart van de trekstapel.

Als je je stamhoofd inzet, mag je die beurt ook gebruik maken van zijn speciale eigenschap. In plaats van een actie te kiezen, mag je een figuur ook laten rusten. Je trekt dan een extra kaart bij (of een lager inkomen) en je mag een dier slachten. Bovendien krijg je 1,5 arbeid (ja, anderhalf) voor gebruik in de eclipsfase.

De aandachtige lezer zal het misschien opgevallen zijn dat er nergens sprake is van de bouwzone voor megalieten. Dat klopt, megalieten kan je niet bouwen via de acties zelf, maar enkel via eigenschappen van cultuurkaarten of andere voordelen. Dit bouwen levert meerdere zaken op: je ontvangt de grondstoffen van het vakje waar je bouwt (bouwen moet steeds aangrenzend aan een andere megaliet, waarbij de neutrale megaliet enkel op de startvakjes mag komen), je speelt eclipsvoordelen vrij op je spelersbord en je hebt extra kansen om punten te scoren.

 Na de derde actiebeurt mag je een aantal kaarten gedekt afleggen voor de eclipsfase. Die begint zodra de laatse speler zijn actiefase heeft beëindigd. In deze eclipsfase worden eerst de gespeelde kaarten onthuld en de aanwezige arbeid geteld. Het volgordespoor wordt nu aangepast volgens de hoeveelheid arbeid (vergeet de extra arbeid van het rustveld niet). In geval van ex aequo gaat het voordeel naar de speler die lager stond. In de nieuwe volgorde mag iedereen nu een eclipsronde spelen. Deze bestaat uit 4 stappen: 1) ontvang het volgordevoordeel; 2) voer de eclipsactie uit van de gespeelde stamleden; 3) ontvang inkomen van gebiedstegels waar je de meeste invloed hebt; 4) ontvang inkomen van je spelersbord van vrijgespeelde vakken met eclipssymbool. Indien je heilige stenen hebt, omvat dit ook punten voor elementen die aan de voorwaarden voldoen (bvb 2 punten per dorp dat aan een bepaald gebiedstype grenst).

Na de eclipsfase is er nog de opkuisfase. Dit zijn de klassieke zaken zoals figuren terugnemen, etalages aanvullen en 5 kaarten bijtrekken van je deck (zonder handlimiet).

Na 4 ronden eindigt het spel. Er is dan nog een finale puntentelling waarbij bepaalde aspecten beschouwd worden, te beginnen met het totembord. Het offerspoor (links) bepaalt hoeveel punten je nog krijgt voor overblijvende grondstoffen (voedsel en gereedschap). Hoe hoger je staat, hoe beter de verhouding (bvb helemaal bovenaan is 1 punt per grondstof). Het erespoor (rechts) bepaalt dan weer hoeveel punten je krijgt voor je begraven kaarten. Hier telt de relatieve positie: wie het verst staat mag de gunstigste omzettingstabel toepassen (bvb 15 punten als je meer dan 7 kaarten begraven hebt). Vervolgens bekijk je je deck. Sommige kaarten hebben een puntenindicatie, die tel je gewoon op. En ten slotte evalueer je je nog levende dierkaarten. Hier telt het principe van de setjes: hoe groter de set, goe meer punten. De zeldzaamheid van het dier speelt hier ook een rol. Als alles opgeteld is, wint de speler met de meeste punten.

 Endless Winter profileert zichzelf als expertenspel en dat is het ook. Alhoewel het actieaanbod in principe beperkt is, zijn er zoveel facetten die je in de gaten moet houden dat er soms moeilijke keuzes gemaakt dienen te worden. Ook het feit dat sommige onderdelen enkel in de loop van het spel scoren en andere pas op het einde maken dat je eigenlijk overal een beetje mee moet zijn. Focussen op 1 ding is geen goed plan, zoals ik heb ondervonden. Eveneens belangrijk is je speelvolgorde. Zit je constant laatst, dan mis je meestal de eenmalige actievoordelen en dat voel je uiteindelijk wel. Af en toe investeren in de eclipsfase loont hier dus. Dat je hiervoor arbeid moet sparen en dus beperktere acties hebt, moet dan maar. Endless Winter combineert een aantal bewezen mechanismen (deck building, setjes maken, gebiedscontrole etc), maar doet dit op een vlotte en originele manier (het actiekolomprincipe). Tel daarbij dat de presentatie ook top is (artwork, componenten, miniaturen) en je hebt geheid een winnaar. Dit is een spel dat zeker niet in de ijskast zal verdwijnen. Aanrader!

PS: Voor de liefhebber zijn er trouwens al talrijke uitbreidingen verkrijgbaar in de winkel..

Dit spel werd geschonken door Frosted Games en is vanaf december te spelen bij Het Geel Pionneke.

 

Aantal spelers: 1 - 4
Speelduur: 60 - 120 min
Leeftijd: vanaf 12 jaar