On Mars

 

De laatste jaren keert de planeet Mars regelmatig terug als thema van een spel. Daar zal de film 'The First Martian' en de hernieuwde belangstelling voor een bemande ruimtereis naar Mars ongetwijfeld voor iets tussen zitten. Er is ook een parallel te trekken met de ontdekkingsreizen naar nieuwe werelden tijdens de middeleeuwen, die vele avonturen, verrassende ontmoetingen en ongekende rijkdommen of ontwikkelingen in het vooruitzicht stelden. Gezien alle hoekjes van onze Aarde nu stilaan in kaart gebracht zijn, spreekt het tot de verbeelding om deze exploratie verder te zetten in de ruimte. En gezien Mars, na de maan, het meest haalbare doelwit is, is dat een logische keuze. Met On Mars zal je dus een pas gestichte kolonie op de rode planeet verder uitbouwen zodat meer en meer kolonisten zich daar kunnen vestigen. Je moet hiervoor extra gebouwen oprichten die de nodige grondstoffen produceren, het oppervlak verder verkennen, mijnen ontginnen en regelmatig het ruimtestation bezoeken om je te bevoorraden en nieuwe bouwplannen te ontvangen. Een deel van je werk zal voor het collectief zijn om de kolonie te upgraden, maar je hebt ook individuele opdrachten te vervullen. Wie het best balanceert tussen deze twee doelen en hiermee de meeste punten scoort, wint het spel.

 Het eerste wat opvalt als je de doos openmaakt is dat het spel kwaliteit uitstraalt. Een mooie grote (en zware) doos met strategische uitsparingen voor de vingers onthult een weelde aan componenten. Het bord heeft een duidelijke functionele indeling, zonder te druk of te fel over te komen. Op de achterkant vind je trouwens een prachtige impressie van de planeet Mars, met een ruimtestation in een omloopbaan. Een mooie bonus. De spelersborden hebben trouwens een reliëf waardoor de componenten beter blijven zitten. Dezelfde aandacht is besteed aan de bouwtegels: deze zijn van extra stevig karton en hebben een puzzelstukachtige structuur waardoor ze minder snel gaan bewegen. De speelstukken zelf zijn uitermate gedetailleerd. Geen simpele kubussen of schijven, maar duidelijk herkenbare astronauten, robots en rovers (marsbuggy's). Bovendien zijn ze bedrukt met witte tekeningen die het geheel een extra cachet geven. Parel aan de kroon is zonder meer de inlay die standaard voorzien is. Hier raak je makkelijk alle componenten in kwijt. Bovendien is er een transparant rood deksel bijgevoegd waardoor alles netjes op zijn plaats blijft zitten. Qua presentatie scoort dit spel alvast een grote onderscheiding.

 Een ronde bestaat uit 2 fases: een kolonisatiefase en een shuttlefase. De kolonisatiefase bestaat op haar beurt uit 2 onderdelen: het ruimtestation en het Marsoppervlak, waarbij je maar op 1 onderdeel tegelijk actief kan zijn. De speelvolgorde wordt bepaald door de volgorde op het shuttlespoor. Bij aanvang van het spel mag iedereen hier om beurt een startpositie kiezen, waarbij sommige vakjes al onmiddellijk een bonus opleveren. Die positie bepaalt ook gelijk in welke locatie de speler zijn kolonisatieacties zal doen (het ruimtestation komt eerst aan bod). In principe mag je 1 hoofdactie doen en 1 'executive' actie. Initieel zijn er zo 3, maar je kan er meer vrijspelen.

 Acties komen in 2 soorten. Enerzijds acties die geen bijkomende inbreng nodig hebben, je betaalt dan gewoon eventuele kosten voor wat je koopt.. Voor de tweede soort moet je een werker van je bord op het actievak plaatsen. Als daar al volk staat, moet je een bijkomende kost betalen van 1 kristal per andere kleur aanwezig, of je verplaatst een extra werker op je bord naar de werkplaats. Was het vakje al vol, dan verdwijnen eerst de werkers van de kleur met de grootste aanwezigheid. Sommige acties hebben bovendien een booster, dwz door kristallen af te geven of ook weer extra werkers naar de werkplaats te sturen kan je de actie herhalen.

In het ruimtestation heb je de keuze uit volgende mogelijkheden: grondstoffen nemen uit het warenhuis, een blauwdruk nemen (nodig om een gebouw te upgraden), een technologie ontwikkelen, een technologie upgraden en ten slotte een landingscapsule gebruiken. Deze laatste laat je toe om buiten de normale weg om terug naar het oppervlak te reizen. Uiteraard is dit maar een simpele opsomming. Er valt veel meer over te zeggen maar onze ruimte is helaas beperkt.

 

Op het Marsoppervlak zijn er weer andere acties beschikbaar. Te beginnen met het bewegen van je robots en/of rover. De robot is belangrijk voor het bouwen: hij bepaalt namelijk op welke locaties je kan bouwen (aangrenzend of op zijn vak zelf). Nadeel is dat hij eventuele kristallen en fiches vernietigt als hij erover rijdt. Dat is dan weer het nut van de rover: deze pikt kristallen op onderweg en de fiche waar hij eindigt. Over bouwen gesproken, dat is inderdaad een volgende actie. Hier heb je ruwweg 3 keuzes. Je kan een eigen shelter bouwen (hiermee speel je extra werkerposities vrij), een supportgebouw (levert grondstoffen) of een mijn. Op deze laatste plaats je een werker. Deze zorgt voor extra productie van mineralen in een latere stap. Je kan ook een complex uitbouwen (mits de technologie beschikbaar is), dat is een groep van identieke gebouwen naast elkaar. Dit levert extra grondstoffen op en draagt bovendien bij tot het upgraden van de kolonie. Dat is zowel voor jezelf als voor het collectief interessant. Als je namelijk van alle supportgebouwen een complex hebt, stijgt het level van de kolonie, wat dan weer een herbevoorrading kan triggeren.

 Gebouwen kunnen ook een upgrade krijgen. Dit doe je door een blauwdruk te spelen, waarbij je je gebouwtoken op de doeltegel zet. Dit speelt enerzijds de 'geavanceerde' actie vrij op de blauwdruk (deze kan nu via een 'executive' actie uitgevoerd worden), en zorgt weer voor extra productie later. Merk op dat gebouwtegels gezamenlijk bezit zijn, je kan dus eender welke tegel upgraden.

 

Nog een actie is het produceren van een ruimteschip. Op je spelersbord verhuist het dan van je depot naar de hangar. Hierbij ontvang je extra kolonisten en/of een robot, en speel je opslag vrij voor extra kristallen. Die schepen leveren punten op, maar kunnen ook ingezet worden om te reizen tussen ruimtestation en oppervlak buiten de shuttle om.

Een laatste actie hier is het inhuren van een wetenschapper of een contract nemen. De wetenschapper laat je toe om 'geavanceerde' acties van blauwdrukken gratis te doen (let op: andere spelers kunnen hier mee van profiteren), de contracten brengen punten op wanneer ze vervuld zijn (of strafpunten indien niet).

 

De shuttlefase dan. De shuttle beweegt nu verder op zijn spoor en kan hierbij landen op Mars of dokken met het ruimtestation. Spelers kunnen hiervan profiteren om mee te reizen en de andere kant van het actiespoor te kiezen. Hierbij kunnen ze werkers recupereren en eventueel grondstoffen produceren met hun gebouwen en mijnwerkers.

Het einde van het spel wordt op een originele manier ingeluid. Er zijn namelijk 3 gemeenschappelijke opdrachten, en wanneer de laatste is vervuld, begint de eindfase. De lopende ronde wordt afgewerkt en daarna nog een laatste ronde. Hierna volgt de eindtelling. Deze omvat maar liefst 7 onderdelen, onder meer je bijdrage aan het collectief, je schepen, je werkers, je technologie, je privé-opdrachten en je contracten. Wie de hoogste score heeft wint het spel.

 Bij de meeste spellen van dit kaliber is het gewoonlijk vrij duidelijk waar je naartoe moet werken. Een paar opdrachten hier, vooruitgaan op bepaalde sporen daar, gebieden inpalmen en iets groots bouwen ginder, of een productiesysteem op poten zetten. Met dit spel vond ik dat iets minder voor de hand liggend. Enerzijds is dat frustrerend omdat je in het begin maar wat aanmoddert zonder echt te weten of je goed bezig bent, anderzijds betekent dit wel dat je constant nieuwe dingen ontdekt en dat je meerdere spellen zal nodig hebben om de finesses onder de knie te krijgen. Bijvoorbeeld bij het plaatsen van je beurttoken in het begin lijkt het aanlokkelijk om het bonusvakje te kiezen van een extra grondstof, tot je beseft dat je helemaal nog geen plaats hebt om die te stockeren...

Ook de vele symbolen doen je regelmatig teruggrijpen naar de referentiegids, wat de vaart er soms wat uit haalt. Gelukkig zal dit met de tijd verbeteren. Het positieve dan: de vele acties vloeien mooi in elkaar, je hebt echt de indruk dat je samen een Marsbasis aan het bouwen bent. Er is altijd wel iets te doen, al is timing meestal wel van belang om je actie optimaal te benutten. Ook het tijdig wisselen tussen ruimtestation en oppervlak is cruciaal. Het shuttlespoor in combinatie met de beurtvolgorde is hierbij een originele vondst. Zo zijn er nog wel meer spelelementen die redelijk uniek zijn en bijdragen tot het bijzondere karakter van dit spel.

 Samenvattend zou ik zeggen dat On Mars een prachtig uitgevoerd kolonisatiespel is dat misschien een iets hogere instapdrempel heeft maar nadien veel voldoening geeft. Geïnteresseerden mogen dit zeker op hun lijstje zetten. Voorwaarts, mars!

 

Dit spel werd geschonken door Eagle-Gryphon Games en is vanaf november te spelen bij Het Geel Pionneke.

Aantal spelers: 1 - 4
Speelduur: 80 - 150 min
Leeftijd: vanaf 14 jaar